Wo soll ich fliehen hin

Wo soll ich fliehen hin

BWV 694 uitgevoerd door Leo van Doeselaar
Waalse Kerk, Amsterdam

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

Een koraalmelodie die zwanger gaat van onheil

Kirnberger ontrukte Bachs vroege orgelcomposities aan de vergetelheid

Bach heeft veel van zijn composities gekoesterd. Hij zorgde dat ze werden gebundeld of gerecycled en als het even kon werden uitgegeven. Maar er zijn ook stukken die deze behandeling niet ten deel viel. Zo’n werk is de beknopte koraalbewerking Wo soll ich fliehen hin, BWV 694. We danken de overlevering alleen aan Bachs student Kirnberger, die na de dood van zijn leermeester onder meer vierentwintig orgelcomposities verzamelde. Wat het meest opvalt aan deze collectie is het gebrek aan samenhang, of het moet zijn dat alle werken zeer waarschijnlijk stammen uit de periode vóór 1710.

Van dezelfde koraalmelodie maakte Bach later nóg een orgelbewerking, BWV 646, die hij in zijn laatste levensfase met vijf andere liet uitgeven. Vermoedelijk heeft het jeugdwerk op dezelfde melodie Bachs eigen toets der kritiek dus niet kunnen doorstaan. Maar voor de liefhebber is het heel fijn dat het stuk bewaard bleef. Want deze vroege versie laat zien dat Bach het accent later verlegde.

De koraaltekst gaat over de angstige zondaar die naarstig een uitweg zoekt uit de knellende omarming van de duivel, en verlossing en rust vindt in het bloed van Jezus. Boven de onheilszwangere, zich ijselijk traag ontrollende en daardoor onherkenbare koraalmelodie in het pedaal klinkt in de rechterhand een jachtig vluchtmotief. Desondanks verklapt de montere ondertoon in de linkerhand dat de uitkomst bevredigend zal zijn. Ook in het nog kortere BWV 646 is de stemming eenduidig hoopvol. Maar het grote verschil is dat Bach het dreigende onheil uit het pedaal heeft weggefilterd. De boodschap die hij uitdraagt is vreugdevol en bemoedigend. Maar voor de jonge Bach moet hel en verdoemenis nog voortdurend op de loer hebben gelegen. 

Kirnbergerschen Sammlung, BWV 690-713
Bach heeft veel van zijn composities gekoesterd. Hij zorgde dat ze werden gebundeld of gerecycled en als het even kon werden uitgegeven. Maar er zijn ook stukken die achter het net visten. Zoals de vierentwintig vroege orgelcomposities die bekend geworden zijn als de Kirnbergerschen Sammlung. We danken de overlevering van deze werken aan Bachs student Johann Kirnberger, die na de dood van zijn leermeester onder meer vierentwintig orgelcomposities verzamelde. Wat het meest opvalt aan deze collectie is het gebrek aan samenhang. De enige overeenkomst is dat alle werken zeer waarschijnlijk stammen uit de periode vóór 1710.

BWV
694
Titel
Wo soll ich fliehen hin
Instrument
orgel
Genre
orgelwerken
Serie
Kirnbergerschen Sammlung (orgel)
Jaartal
vóór 1710?
Stad
Leipzig
Bijzonderheden
BWV 646 is een latere bewerking van dit koraal.

Achtergrondvideo's

Organist Leo van Doeselaar

“De twee stemmen op verschillende klavieren duelleren met elkaar en gunnen elkaar geen enkele rust.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    15 mei 2015
  • Opnamedatum
    24 juni 2014
  • Locatie
    Waalse Kerk, Amsterdam
  • Organist
    Leo van Doeselaar
  • Orgel
    Christian Müller, 1734
  • Productie
    Frank van der Weij
  • Cameraregie
    Jan Van den Bossche
  • Directors of photography
    Sal Kroonenberg, Ruben van den Broeke
  • Grip
    Antoine Petiet
  • Muziekproductie, montage en mix
    Holger Schlegel
  • Beeldmontage
    Dylan Glyn Jones
  • Kleurcorrectie
    Jef Grosfeld
  • Interview
    Onno van Ameijde
  • Productie-assistentie
    Marco Meijdam, Zoë de Wilde

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!