Nun komm, der Heiden Heiland

BWV 661 uitgevoerd door Leo van Doeselaar
Waalse Kerk, Amsterdam

Terug

Achter de muziek

Verhaal

Achtergrondvideo's

Credits

Licht in de wereld

In de finale van de 'Nun komm, der Heiden Heiland'-trilogie laat Bach het licht van alle kanten schijnen

Om zijn trilogie over het koraal Nun komm, der Heiden Heiland af te sluiten, kon Bach niet anders dan stralen – ook al omdat het orgel na de eerste adventszondag een tijdje moest zwijgen. Na een stille bewerking (BWV 659) en een nogal getormenteerde (BWV 660), is het hoopvolle verhaal met deze juichende versie als het ware af. En zoals vaker bij Bachs trilogieën klinkt het koraal hier in de bas, als fundament van een luid plenum. Het drieluik vormt in al zijn variatie zo’n mooie eenheid dat Bach-leerling Johann Christian Kittel het in zijn eigen lessen als voorbeeld gebruikte, en hij was ongetwijfeld niet de enige.
Voordat de bas in volle glorie de melodie inzet, bouwt Bach een afwisselende fuga. De contouren van de koraalmelodie vallen nog net te herkennen in het thema, dat op twee manieren terug blijft komen: rectus (‘gewoon’) en inversus (in omkering, alle stappen die in de oorspronkelijke melodie omhoog gaan, gaan nu naar beneden en omgekeerd). Net na de tweede koraalfrase gebeurt dat voor het eerst, gevolgd door een herneming van eerder materiaal, nu óók ‘ondersteboven’). Boven de laatste zin van het koraal klinken de ‘rechte’ en omgekeerde versie van het thema zelfs tegelijk, misschien wel om het licht in de tekst ‘Der Glaub’ bleibt immer im Schein’ uit te beelden.

18 Choräle/Leipziger Choräle, BWV 651-668
In de laatste tien jaar van zijn leven verzamelde en vervolmaakte Bach een reeks koraalbewerkingen, vermoedelijk met het plan ze, net als het derde deel van de Clavier-Übung in 1739, in druk te laten verschijnen. Het gaat om een selectie van zijn composities uit veel vroegere jaren, toen hij in Weimar, Arnstadt en Mühlhausen als organist werkzaam was. De verzameling werd bekend onder de noemer 18 Choräle of Leipziger Choräle. Overigens is 18 koralen een misleidende titel. De set bevatte oorspronkelijk 17 stukken. Het achttiende, Vor deinen Thron tret ich (BWV 668), is later aan Bachs manuscript toegevoegd.

BWV: 661
Titel: Nun komm, der Heiden Heiland
Instrument: orgel
Genre: orgelwerken
Serie: 18 Choräle (orgel)
Jaartal: eerste versie (BWV 661a) in handschrift 1714-17, handschrift BWV 661 1739-42
Stad: Weimar/Leipzig
Bijzonderheden: BWV 661a is een vroegere versie met een iets andere notatie.

Achtergrondvideo's

Organist Leo van Doeselaar

“Leo van Doeselaar trekt alle registers open in de laatste koraalbewerking van 'Nun komm, der heiden Heiland'.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

Publicatiedatum

16 januari 2015
Opnamedatum

23 juni 2014
Locatie

Waalse Kerk, Amsterdam
Organist

Leo van Doeselaar
Orgel

Christian Müller, 1734
Productie

Frank van der Weij
Cameraregie

Jan Van den Bossche
Directors of photography

Sal Kroonenberg, Ruben van den Broeke
Grip

Antoine Petiet
Muziekproductie, montage en mix

Holger Schlegel
Beeldmontage

Dylan Glyn Jones
Kleurcorrectie

Jef Grosfeld
Productie-assistentie

Marco Meijdam, Zoë de Wilde

Ontdek